یاس های سوخته

بلکه این مسیر برای زندگی دنیوی نیز دستورعمل‌های جاویدان ارایه کرده است. چنانکه بر اساس روایات متقن معصومین(ع) و اندیشمندان دینی، فرهنگ عاشورا در دل خود سبک زندگی الهی دارد که بهره گیری مناسب از این سبک، زندگی ما را دگرگون کرده و به سمت رستگاری سوق می‌دهد. بر این اساس، پیروان سیدالشهدا(ع) در جامعه شیعی می‌توانند این سبک زندگی را مورد توجه قرار داده و بن مایه‌های امور روزمره خویش را مبتنی بر آن استوار کنند. برای واکاوی ویژگی های فرهنگ عاشورا و استفاده از آنها به عنوان سبک زندگی، با حجت الاسلام والمسلمین حبیب ا… فرحزاد، کارشناس معارف اسلامی و استاد حوزه و دانشگاه گفت و گو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

جناب فرحزاد! چگونه می‌توانیم از دل فرهنگ عاشورایی به الگویی برای سبک زندگی برسیم؟

زندگی امام حسین(ع) مانند سایر معصومین بزرگوار، سرشار از درسهای خودشناسی، خداشناسی و زندگی الهی است. به خودشناسی اشاره داشتم و امام حسین(ع) در دعای پرشور عرفه این مسأله را برای همه ما بخوبی تبیین کرده اند. ایشان در فرازهایی از این دعا، خود را در برابر پروردگار متعال معرفی و نعمت های الهی را مرور می‌کنند که این مسأله گواه بر این است که خودشناسی مسیر رسیدن به خداشناسی است. این راهبرد مهم، به عنوان سبک زندگی از سوی سیدالشهدا(ع) برای ما عرضه شده تا در زندگی خود با شناخت، به وقایع هستی توجه کنیم. اما در ابعاد دیگرهم این امام همام برای ما الگو ارایه کرده اند که تمام آنها در کربلا به منصه ظهور رسیده و از این جهت عاشورا فرهنگی است برای استخراج سبک زندگی.

در فرهنگ عاشورا مهمترین وجهی که می‌تواند برای سبک زندگی ما به عنوان الگو مطرح شود، نوع رفتار، برخورد و تعاملات امام حسین(ع) در جایگاه رهبر دینی با کاروانیان عاشوراست، در این زمینه چه نکاتی قابل طرح است؟

به نکته خوبی اشاره داشتید؛ زیرا امام حسین(ع) در جایگاه رهبر دینی و امام معصوم کاروانیان کربلا را هدایت می‌کردند و ما اوج حمایت ایشان را از همه همراهیان می‌بینیم، ضمن اینکه فارغ از نقش رهبری، ایشان جایی برادر هستند، جایی عمو، جایی پدر و… اما در بررسی سفر ایشان به کربلا از ابتدا تا لحظه شهادت در می‌یابیم که آن حضرت در تعاملات و ایفای نقش‌های خود غفلت نکردند. در حقیقت کاروانیان کربلا برای این امام معصوم حکم خانواده ای را داشتند که منزل به منزل حضرت را همراهی می‌کردند. ادب و وفاداری در وجود تک تک افراد همراه سیدالشهدا(ع) موج می‌زد و به نوعی جانبازی و عبودیت حضرت در برابر خدای متعال در وجود همه از زن و مرد و کودک متجلی بود. این مسأله از این حکایت دارد که جایگاه رهبری در خانواده بسیار ارزشمند و تاثیر گذار است و اگر هدایت بزرگ قوم الهی باشد، بی‌گمان همه را به صورت زنجیره به یکدیگر اتصال می‌دهد. این نوع رفتار حضرت الگویی برای تحکیم خانواده است.

عنصر تحکیم خانواده در سبک زندگی حسینی چیست؟

همدلی و همراهی دینی مهمترین عنصر تحکیم خانواده است. در فرهنگ حسینی خدا و زندگی بر محور رضایت الهی حرف اول را می‌زند. در چنین سبک زندگی، دیگر هراسی از مرگ نیست و آنچه می‌بینیم جانفشانی در برابر حق است. چنانکه وقتی امام حسین(ع) برای سفر به کربلا مهیا شدند خانواده و دوستدارانشان نیز ایشان را همراهی کردند، چون نمونه و الگوی زندگی آنها سیدالشهدا(ع) بودند. زندگی در مدار دین، سرانجامی جز رستگاری ندارد. اگر می‌خواهیم از سبک زندگی حسینی الگو بگیریم باید تمام و کمال در اختیار خدا باشیم و در عمل اثبات کنیم که خدا باوریم. در چنین شرایطی حرفهای ما تأثیرگذار می‌شود و در هر نقشی اعم از پدر، مادر، عمو،‌خواهر و…که باشیم، الگویی برای دیگران خواهیم بود.

با توجه به اینکه خداباوری نقش مهمی در سبک زندگی ایفا می‌کند، امام حسین(ع) برای تبیین این مسأله مهم از چه راهبردی بهره بردند؟

نماز، مهمترین راهبرد سیدالشهدا(ع) برای تثبیت خداباوری است. در جریان سفر کربلا نماز، محور است و کاروانیان هر کدام به نوبه خود توجه ویژه به نماز اول وقت دارند. حتی این مسأله در ظهر عاشورا هم به خوبی دیده می‌شود و امام حسین(ع) در شرایط سخت جنگ هم نماز را به تاخیر نمی اندازند. نماز، محور خداباوری است و اگر در خانواده ای پدر و مادر به این مسأله اهمیت بدهند، الگوی زندگی آنها برای تربیت فرزندان، سبک زندگی دینی خواهد بود و برعکس اگر توجه به نماز در والدین کمرنگ باشد، به همان نسبت نیز اعضای خانواده خداباوری سستی خواهند داشت. بنابراین، راز زندگی خداگونه در فرهنگ عاشورایی، توجه به نماز اول وقت است.

بدین ترتیب خداباوری در سبک زندگی حسینی ما را از خودخواهی و منیت ها رها می‌کند؟

- بله، ما این مسأله را بخوبی در فرهنگ عاشورا می‌بینیم، چنانکه امام حسین(ع) به عنوان قافله سالار شهیدان از جان گذشتند تا به رضایت پروردگار برسند و در کنار ایشان هم فرزندان و یاران پاکباخته ای داشتند که جان در کف اخلاص گذاشتند تا خود را از حصار تن که منشأ خودخواهی هاست رها کنند. کربلا، سرزمین جانبازی برای خداست و عاشورا فرهنگی است که به ما می‌گوید اگر خود را پیرو سیدالشهدا(ع) می‌دانیم باید خودخواهی‌هایمان را به خاطر ایشان کنار بگذاریم که اگر این گونه باشد، چنانچه در شرایطی میان حق و باطل قرار گرفتیم، راه حسینی را انتخاب خواهیم کرد.

آزادگی و عزتمداری در سبک زندگی حسینی چه تأثیری در اصلاح نگرشهای ما در امور روزمره دارد؟

یکی از مهمترین اصول سبک زندگی حسینی، فرهنگ آزادگی و حفظ عزت در برابر باطل است. در این فرهنگ، آزاده بودن و رهیدگی از قید تعلقات مادی جایگاه ارزشمندی دارد؛ از همین روست که امام حسین(ع) در برابر سپاه کفر اعلام می‌کند که اگر دین ندارید آزاده باشید.

امام حسین(ع) به ما می‌آموزد اگر سبک زندگی ما مبتنی بر تعالیم دینی است، نباید جایی برای فرهنگ غیر دینی و باطل وجود داشته باشد. متاسفانه برخی برای اینکه به خواسته‌های مادی و رفاه دست پیدا کنند، حاضرند در برابر ظلم و سپاه کفر سر خم کنند که این مسأله با مرام حسینی منافات دارد، حال آنکه سیدالشهدا(ع) جان خود و یاران باوفایش را نثار اسلام کرد، اما هرگز ذره ای از عزت و آزادگی ایشان کم نشد و در برابر امویان کرنش نکرد. بنابراین در شرایط حاضر که جهان اسلام دستخوش ناملایمات، جنگهای مختلف و دسیسه گروه های تکفیری است؛ آزادگی امام حسین(ع) درس بزرگی نه فقط برای شیعیان، بلکه برای همه انسانهای عدالت خواه است. پس با دقت در فرهنگ عزتمداری حسینی باید نگرشهای خودمان را تغییر دهیم و سبک زندگی دینی را در فرهنگ حسینی 
جست و جو کنیم.

گفتاری از: حجت الاسلام محسن الویری*
تنظیم و ویرایش : سایت راه برتر
تعداد بازدید کننده : 692

هرچند الگویی که فرهنگ عاشورا برای سبک زندگی شیعه ارائه کرده و میراثی قوی و غنی است همچنان با نشاط و فعال ادامه حیات می‌دهد، اما هنوز نتوانسته‌ایم در فضاهای جدید، سبک زندگی مردم را بر اساس آموزه‌های دینی، قرآنی و مکتب اهل بیت(علیهم السلام) شکل دهیم.

بسیاری از مکاتبی که با داشتن مبانی فکری، فلسفی و جهان‌شناختی برنامه‌ای برای زندگی انسان‌ها تدوین می‌کنند این دغدغه را دارند که چگونه فرهنگ و اندیشه‌های خود را در زندگی پیروان خود رخنه دهند. بنابراین تبدیل اندیشه‌ها به فرهنگ عمومی مردم یکی از دغدغه‌های برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران است.

بالاترین شکلی که یک اندیشه بخواهد در فرهنگ مردم تجلی پیدا کند این است که آن اندیشه از ظرفیت لازم برای شکل دادن به زندگی مردم و ارائه یک الگو برای زندگی آنها برخوردار باشد. یعنی یک سبکی باشد که بتواند زندگی مردم را براساس خود شکل و سامان دهد.

سبک زندگی عبارت از یک سلسله قواعد، ضوابط و معیارهایی که توجیه کننده چگونگی برطرف کردن نیاز‌های روزمره انسان‌هاست. مساله سبک زندگی که اخیرا مقام معظم رهبری به وضوح به آن اشاره کردند مساله بسیار مهمی است که متاسفانه در این زمینه موفقیت لازم را نداشتیم تا بتوانیم سبک زندگی مردم را بر اساس آموزه‌های دینی و قرآنی و مکتب اهل بیت(علیهم السلام) شکل دهیم.

حال سوالی در اینجا مطرح است که فرهنگ عاشورا چگونه در سبک زندگی شیعه نقش دارد و چه کار‌هایی می‌توان در دوران معاصر در این زمینه انجام داد؟

در پاسخ باید گفت: انسان‌ها در زندگی روزمره خود با نیازهای مختلفی سروکار دارند که خوراک،‌ پوشاک، مسکن، معماری و شهرسازی، حمل‌ونقل و روابط اجتماعی مهم‌ترین نیاز‌های انسان در یک زندگی روزمره است که برای برطرف کردن هر یک از آن‌ها به شکل‌های مختلف عمل می‌کنند. اما به آن قواعد و معیار‌هایی که سبب می‌شود شخص این نیازها را برطرف کند سبک زندگی گفته می‌شود.

سبک زندگی با توجه به نیارهای متعدد انسان‌ها از اجزای مختلفی تشکیل شده است و این مؤلفه‌های تشکیل دهنده سبک زندگی از عوامل مختلفی تاثیر می‌گیرند.

سبک زندگی انسان‌ها متاثر از عواملی است. یکی از این عوامل شرایط اقلیمی است به طوری که زندگی، پوشاک،‌ مسکن، حمل‌و‌نقل و… کسی که در یک منطقه سردسیر زندگی می‌کند با شخصی که در منطقه گرمسیر زندگی می‌کند متفاوت است.

یکی دیگر از عوامل اثرگذار بر سبک زندگی را اندیشه‌های دینی است. دین می‌تواند در کنار عواملی مثل شرایط اقلیمی بر روی سبک زندگی انسان‌ها اثر بگذارد به این معنا که اگر یک شخص مسیحی باشد متاثر از آموزه‌های این دین است و در نیازهای روزمره خود این آموزه‌ها را رعایت خواهد کرد.

شکی نیست که آموزه‌های دینی در همه ابعاد و لایه‌های سبک زندگی دخالت می‌کنند و دین می‌تواند در این امور اثرگذار باشد. بنابراین ادیان می‌توانند بخشی از سبک زندگی انسان‌ها را از همدیگر متمایز کنند. بر این اساس یک مسلمان سبک زندگی متفاوتی از یک غیر مسلمان دارد و این به معنای آن نیست که در تمام اجزای زندگی هیچ اشتراکی بین آن‌ها وجود ندارد. به عنوان مثال یک فرد مسلمان از هر گوشتی در غذای خود استفاده نمی‌کند یا در پوشاک خود یک‌سری معیارها را رعایت می‌کند که شاید یک غیر مسلمان آن‌ها را رعایت نکند.

در میان مسلمانان نیز شیعیان از یک سبک زندگی متمایز نسبت به غیرشیعیان برخوردار هستند. مراد از این سخن آن نیست که شیعیان در همه امور زندگی‌شان متفاوت از سایر مسلمانان هستند اما این وجه تمایز را می‌توانیم در پاره‌ای از موارد پیدا کنیم به طوری که یک شیعه و پیرو مکتب اهل بیت(علیهم السلام) در سبک زندگی متمایز با غیر شیعه است.

شیعیان به فرهنگ عاشورا به عنوان فرهنگی برآمده از اندیشه امامت معتقد هستند که قوام تشیع را تشکیل می‌دهد و تاثیر خاصی بر زندگی شیعیان داشته و شیعه را از غیر شیعه‌ها در پاره‌ای از جنبه‌ها متمایز کرده است.

فرهنگ عاشورا با مدیریت اهل بیت(علیهم السلام) از این ظرفیت برخوردار است که بتواند این تاثیر همه جانبه را در زندگی انسان‌ها داشته باشد به طوری که اگر این حادثه برای هر گروه یا اندیشه دیگری اتفاق می‌افتاد می‌توانست به پایان یافتن حیات اجتماعی آن اندیشه بینجامد.

با مدیریت و ابتکار اهل بیت(علیهم السلام)‌ این تهدید بزرگ در تاریخ شیعه تبدیل به یک فرصت شد. حادثه شهادت امام حسین(علیه السلام) و خون‌هایی که ریخته شد، می‌توانست به محدود شدن و از بین رفتن اندیشه اسلام ناب منجر شود اما با ابتکار و مدیریت ائمه(علیهم السلام) توانست به حیات اندیشه اسلامی بینجامد. بنابراین ائمه(علیهم السلام) ‌از این حادثه الگویی برای زندگی مسلمانان ساختند.

پاره‌ای از روایات واحادیث توصیه موکد بر زیارت امام حسین(علیه السلام) دارد و حتی برای کسانی که توفیق زیارت پیدا نکردند زیارت ایشان از راه دور سفارش شده است. برخی دیگر از سفارش‌ها در ارتباط با قداست و شرافت تربت امام حسین(علیه السلام) و جایگاه آن است که گفته شده تربت امام حسین(علیه السلام) پاس داشته شود و مستحب است سجده بر خاک تربت امام حسین(علیه السلام)‌ باشد یا کام کودکان تازه متولد شده با تربت امام حسین(علیه السلام) برداشته شود یا این‌که همراه با کسی که از دنیا می‌رود مقداری تربت گذاشته شود. همچنین مستحب است که تسبیحات حضرت زهرا(سلام الله علیها) و اذکاری که در دین ما وارد شده با تسبیحی باشد که دانه‌هایش از تربت امام حسین(علیه السلام) باشد.

همچنین بخش دیگری از این سفارشات بر اقامه مجلس عزا و گریه برای امام حسین(علیه السلام)، خواندن شعر در وصف ایشان و ذکر مصیبت آن حضرت توصیه کرده است. همچنین سفارش شده وقتی ایام شهادت امام حسین(علیه السلام) فرا می‌رسد مستحب است شیعیان به همدیگر تسلیت بگویند یا بعد از نوشیدن آب بر امام حسین(علیه السلام) سلام بفرستند.

نتیجه ابتکارات و توصیه‌های ائمه(علیهم السلام) را در خوردنی‌ها و آشامیدنی‌های شیعیان می‌بینیم، به عنوان مثال وجود غذاهای نذری که برای امام حسین(علیه السلام) طبخ و توزیع می‌شود این خیرات و مبرات که نذر امام می‌شود یا استقبال و پذیرایی که از عزاداران می‌شود درهیچ یک از گروه‌های اسلامی سابقه ندارد و این قدر مردم پایبند هستند که در اوج مشکلات اقتصادی این نذورات کم رنگ نمی‌شود، زیرا با اعتقادات شیعه پیوند خورده است. تبرک جستن از این نذورات به عنوان شفا دهنده و نجات دهنده‌ انسان از مشکلات بخشی از زندگی شیعیان شده است.

همین که شیعیان لباس خاص و ویژه عزاداری دارند یا لباسی که در مراسم تعزیه استفاده می‌شود نشان دهنده این موضوع است که شیعه را ازغیر شیعه متمایز می‌کند.

در فضاهای شهری و معماری متاثر از فرهنگ عاشورا یک فضاهای کالبدی در محیط شیعه وجود دارد که در محیط غیر شیعه پیدا نمی‌شود. به عنوان مثال در شهرها و روستاهای شیعه‌نشین حسینیه، زینبیه، تکیه ‌و… می‌بینیم که در محیط‌های غیرشیعه این‌ها را نمی‌بینیم.

وجود سقاخانه‌ها در خیابان‌ها را که در گذشته با فرهنگ خاصی همراه بود از دیگر جلوه‌های این تاثیرپذیری است که متاسفانه این مورد کم رنگ شده یا برچیده شده است، اما در قدیم بخشی از فضاهای شهری را نشان می‌داد که برآمده از فرهنگ عاشورا بود. البته در دوران معاصر محل‌های آب خوردن که به نام امام حسین(علیه السلام) برای استفاده عموم گذاشته‌ می‌شد و بر روی آن‌ها تعابیری همچون این‌که “بنوش به یاد لب تشنه حسین(علیه السلام)” نوشته می‌شود، تداوم فرهنگ عاشورا و رخنه آن درلایه‌های زندگی روزمره مردم را نشان می‌دهد.

در گذشته اغلب مکانی ویژه تعزیه وجود داشت که گاه در ایام غیر محرم استفاده عمومی از آن می‌شد و گاهی ویژه ایام تعزیه بود، یا حتی منازلی بودند که بساط و وسایل عزاداری را در آن نگهداری می‌کردند.

این‌که در مناسبت‌ها، شیعیان پرچمی بر در منزلشان نصب می‌کنند یا نوشته و تصویری در منزلشان دیده می‌شود و برکت زندگی‌شان را به این می‌دانند و حتی در چینش منزل یک جای خوبی را به پدیده‌ای که با امام حسین(علیه السلام)، پیوند بخورد اختصاص می‌دهند حتی اگر این پدیده یک سوغاتی از کربلا باشد را بر دیوار نصب می‌کنند نشان از همین تاثیرپذیری و الگوگیری از فرهنگ عاشوراست. برخی مقید بودند و خانه‌ها را به گونه‌ای می‌ساختند که قسمتی برای اقامه روضه و برپایی مجلس روضه وجود داشته باشد. این‌ها تاثیر فرهنگ عاشورا در معماری و محل سکونت پیروان مکتب اهل بیت(علیهم السلام) است.

در آداب و تشریفات زندگی روزانه، از سجده بر تربت امام، سلام گفتن بر امام پس از نوشیدن آب، مقید بودن به شرکت در عزاداری امام در طول سال به ویژه ایام محرم این فرهنگ دیده می‌شود، به طوری که کمتر شیعی است که در ایام محرم به ویژه شب و روز عاشورا به گونه‌ای عرض ادب به محضر امام حسین(علیه السلام) نداشته باشد. حتی بسیاری از آن‌هایی که در شهرهای بزرگ زندگی می‌کنند روز عاشورا خود را مقید به گرد آمدن در روستاهای خود می‌دانند تا بازآفرینی شیرینی از خاطرات کودکی‌شان را که با عاشورا پیوند خورده است داشته باشند.

شیعیان در این ماه به احترام امام حسین(علیه السلام) از برپایی جشن‌ و هر اقدامی که بوی شادی دهد پرهیز می‌کنند. این کارها تداوم فرهنگ عاشورا در لایه‌های مختلف زندگی مردم است. که اگر به آنها مسائل شغل، ادبیات، آداب و رسوم زندگی و… را اضافه کنیم دنیایی از مطالب در این زمینه می‌شود.

تجربه تاریخی ما نشان می‌دهد فرهنگ عاشورا از ظرفیتی برخوردار است که با ابتکار و مدیریت ائمه (علیهم السلام) به عنوان بخشی از آموزه‌های دینی، نقش موثری در سبک زندگی مسلمانان ایفا کرده و می‌کند، بنابراین ما در گذشته در این امر بسیار موفق بودیم و راز ماندگاری فرهنگ کربلا با ابتکار ائمه(ع) همین بود که فرهنگ کربلا و عاشورا با همه اجزاء زندگی انسان‌ها پیوند خورده است.

این تجربه موفق تاریخی پیش روی ما است اما در دوران معاصر و بخش‌هایی از زندگی جدید ما که فرهنگ وارداتی وارد زندگی ما شده است به نظرمی‌رسد علمای ما نتوانستند کاری که ائمه (علیهم السلام) انجام دادند را به خوبی ادامه دهند.

حال سوال دیگری مطرح است و آن این که فرهنگ عاشورا در فضاهای مجازی و فناوری جدید تا چه اندازه توانسته حضور فعال داشته باشد و سبک زندگی یک شیعه را از غیر شیعه متمایز کند؟

این پرسشی است که نمی‌توان پاسخ مثبت و قابل دفاعی به آن داد، اما این تجربه موفق تاریخی با الهام از سیره ائمه(علیهم السلام) پیش روی ماست که همه ما را فرا می‌خواند با الهام از اهل بیت(علیهم السلام) ‌در این فضای زندگی جدید بتوانیم سبک زندگی جدیدی را برای شیعیان رقم بزنیم.

آنچه امروز به عنوان الگویی برای سبک زندگی شیعه داریم میراث پیشین است و حرکت جدیدی صورت نگرفته است، البته میراث پیشین آنقدر قوی و غنی است که همچنان با نشاط و فعال ادامه حیات می‌دهد، اما فضاهای جدید نیازمند پاره‌ای تدابیر جدید است که امیدواریم بزرگان به این موضوع اهتمام بورزند.

* عضو هیأت علمی دانشگاه باقرالعلوم (علیه السلام)

منبع: ایسنا

حرکت الهی امام حسین(علیه السلام) با توجه به پیام ها و الگوهای مختلفی که دارد یکی از ماندگارترین حماسه تاریخی بشریت به شمار می‌رود. بدون شک با بررسی این حماسه تاریخی شاهد یک جامعه انقلابی با آموزه‌های عاشورایی خواهیم بود؛ زیرا اسلام برای تمامی جزئیات زندگی بشریت برنامه دارد، به همین خاطر مردم باید با آموزه‌های سبک زندگی خاندان وحی و نبوت آشنا شوند تا سبک زندگی اسلامی در جامعه به راحتی محقق شود و خانواده اسلامی در جامعه گسترش پیدا کند.
محققین و پژوهشگران دینی تاکنون به زوایای مختلفی از این حادثه ماندگار پرداخته اند ولی آن‌ چه که تاکنون کمتر به آن پرداخته شده، بحث همراهی و همدلی خانواده اهل بیت(علیهم السلام) در عاشورای حسینی است. بدون شک با الگوگیری از عبرت عاشورایی به ترویج سبک زندگی اسلامی کمک خواهیم کرد.

سبک زندگی اسلامی درعاشورا
سبک زندگی اسلامی دارای چهارچوب خاصی است که تمامی این چهارچوب‌ها به خانواده ختم می‌شود. همان گونه که خانواده در جاودان کردن حادثه عاشورا نقش اساسی ایفاء کرد است. «کربلا در کربلا می‌ماند اگر زینب نبود» [1] اهمیت تربیتی سرپرست را مشخص می‌کند تا سبک تربیتی مولود کعبه، در عاشورا شاهکار عبودیت و عشق و بندگی، صبر و رضای بندگان را به نمایش بگذارد.
سبک زندگی اهلبیت به نحوی بود که با شهادت امام حسین(علیه السلام) و خاندان وحی و نبوت، پرچم سید و سالار شهیدان توسط خانواده وی برافراشته شد و حرکت عظیم الهی حضرت با همراهی خانواده بی‌نتیجه نماند تا آیندگان به نقش خانواده در سبک زندگی اسلامی پی‌ببرند.
ادامه نهضت حسینی با حرکت خاندان وحی و نبوت، به آیندگان آموخت که خانواده به عنوان اصلی‌ترین نهاد سیاسی اجتماعی و زیربنای حرکت الهی بزرگان دین به شمار می‌رود، به همین خاطر پرداختن به این بنای مقدس و هدایت آن به جایگاه واقعی و متعالی‌اش، همواره سبب اصلاح خانواده بزرگ انسانی و جوامع گوناگون بشری بوده است از این جهت امروزه نهضت حسینی در تمامی جوامع بین المللی باعث اصلاح و حرکت فرد یا گروه‌های مختلف شده است.

سبک زندگی اسلامی در آیات و روایات
در سبک زندگی اسلامی سرپرست خانواده مهمترین رکن خانه محسوب می‌شود و باید برای نجات خانواده‌ تمام سعی خود را به کار ببرد تا گرفتار آتش الهی نشود. «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَکُمْ وَ أَهْلیکُمْ ناراً وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجارَةُ عَلَیْها مَلائِکَةٌ غِلاظٌ شِدادٌ لا یَعْصُونَ اللَّهَ ما أَمَرَهُمْ وَ یَفْعَلُونَ ما یُؤْمَرُونَ [تحریم/6]‌ ای کسانی که ایمان آورده‌اید خود و خانواده خویش را از آتشی که هیزم آن انسان‌ها و سنگ‌هاست نگه دارید آتشی که فرشتگانی بر آن گمارده شده که خشن و سخت‌گیرند و هرگز فرمان خدا را مخالفت نمی‌کنند و آن‌چه را فرمان داده شده‌اند به طور کامل اجرا می‌ کنند». طبق بیان این آیه بر لزوم حفظ خود و خانواده از آتش، برای سرپرست یا پدر خانواده تأکید شده است.
همان‌گونه که از ادامه آیه روشن است این آتش همان آتش جهنم است که باطن و حقیقت گناه در دنیاست. بر اساس این کلام نورانی، هر کس وظیفه دارد با رعایت تقوای الهی و پرهیز از ارتکاب آن‌چه خدا نهی کرده است؛ خود را از آتش جهنم حفظ کند و نیز وظیفه دارد تا دامنه این مراقبت را گسترش داده و مراقب خانواده خود نیز باشد تا آن‌ها نیز با رعایت دستورات الهی از گزند آتش جهنم مصون و محفوظ بمانند؛ زیرا به تعبیر دیگر حق زن و فرزند تنها با تأمین هزینه زندگی و مسکن و تغذیه آن‌ها حاصل نمی‌شود، مهم‌تر از آن تغذیه روح و جان آن‌ها و به کار گرفتن اصول تعلیم و تربیت صحیح از طرف سرپرست خانواده است و این موضوع در روایات هم به ان اشاره شده است «الرَّجُلُ رَاعٍ عَلَی أَهْلِ بَیْتِهِ وَ هُوَ مَسْئُولٌ عَنْهُمْ فَالْمَرْأَةُ رَاعِیَةٌ عَلَی أَهْلِ بَیْتِ بَعْلِهَا وَ وُلْدِهِ وَ هِیَ مَسْئُولَةٌ عَنْهُم‏؛ [2] مرد، سرپرست خانواده است و درباره آنان از او سئوال می‌شود و زن، سرپرست خانه شوهرش و فرزندان اوست و درباره آنان از وی سئوال می‌شود»

سبک زندگی اسلام از نگاه امام خامنه ای
رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله خامنه‌ای در سبک زندگی اسلامی از خانواده به عنوان کلمه طیبه یاد می‌کنند[3] اشاره ایشان به کلمه طیبه با توجه به کلام نورانی قرآن است. «ضَرَبَ اللّهُ مَثَلاً کَلِمَةً طَیِبَةً کَشَجَرَ‌ةٍ طَیِبَةٍ [ ابراهیم/۲۴] آیا ندیدی چگونه خداوند کلمه طیبه و گفتار پاکیزه را به درخت پاکیزه‌ای تشبیه کرده»، طبق دیدگاه معظم له کلمه‌ی طیبه خاصیتش این است که وقتی یک جایی به وجود آمد، مرتب از خود برکت و نیکی پخش می‌کند. امام خامنه‌ای مهمترین بخش سبک زندگی اسلامی را هدف آن می‌دانند و بیان می‌کنند: «زندگی یک کاروان طولانی است که منازل و مراحلی دارد، هدف والایی نیز دارد. هدف انسان در زندگی باید این است که از وجود خود و موجودات پیرامونش برای تکامل معنوی و نفسانی استفاده کند. اصلاً ما برای این به دنیا آمده‌ایم. ما در حالی وارد دنیا می‌شویم که از خود اختیاری نداریم. کودکیم و تحت تأثیر هستیم، اما تدریجاً عقل ما رشد می‌کند و قدرت اختیار و انتخاب پیدا می‌کنیم. این جا آن جایی است که لازم است انسان درست بیندیشد و درست انتخاب کند و بر اساس این انتخاب حرکت کند و به جلو برود. اگر انسان این فرصت را مغتنم بشمرد و از این چند صباحی که در این دنیا هست خوب استفاده کند و بتواند خودش را به کمال برساند، آن روزی که از دنیا خارج می‌شود، مثل کسی است که از زندان خارج شده و از این جا زندگی حقیقی آغاز می‌شود.» [4]

کلام آخر
یکی از پیام‌های مهم نهضت حسینی سبک زندگی اسلامی است. سبک زندگی که امروزه استکبار جهانی با تمام توان به شدت در حال تخریب آن است تا همانند غرب خانواده‌ها معنی جدیدی به خود بگیرد و از درون متلاشی شود تا حکام هم‌چنان به حکومت نامشروع خود ادامه دهند، برای رهایی از این تهدیدات، چاره‌ای جز پناه آوردن به دستورات سعادت بخش دین مبین اسلام درباره خانواده نیست.

منابع:
[1] قادر طهماسبی، دفتری از کربلا، صادق نوربخش، صفحه12.
[2] وَرّام بن ابی فراس حلّی، مجموعه ورام، ج1، ص6.
[3] خطبه‌ی عقد مورخه‌ی، ۱۵/۱۲/۱۳۷۹.
[4] خطبه‌ی عقد مورخه‌ی، 20/11/1375.