یاس های سوخته

به نام خدا

حضرت وارد مکّه شد و بیش از چهارماه در آن ساکن بود و با گروههای مختلفی دیدار کرد و نامه های فراوان به کوفه و بصره و افراد نوشت، و خانه خدا را تحت عنوان عمره مفرده زیارت نمود، و به زیارت اهل قبور نیز شتافت از جمله در قبرستان ابوطالب، به زیارت جدّ بزرگوارش حضرت ابوطالب، و جدّه بزرگوارش حضرت خدیجه شتافت و در آنجا نماز گذارد و با خداوند خود مناجات کرد.(7)

حضرت در این مدّت از نقشه های سوء دشمنان که قصد شهادت او را داشتند باخبر گردید، لذا فداکارانه حرکت کرد تا حرمت حرم الهی حفظ گردد، این زیباترین احترامی بود که به خانه خدا گذاشته شد، حضرت مثل عبداللّه بن زبیر رفتار نکرد که به خانه خدا پناه ببرد و در نتجه احترام آن را بشکند.

عقیصی می گوید: حسین بن علی(ع) در حالی که با عبداللّه بن زبیر محرمانه سخن می گفت خطاب به مردم فرمود: ابن زبیر می گوید: کبوتری از کبوتران حرم باش! امّا من دوست دارم به هنگام کشته شدن فاصله ام تا خانه خدا باندازه درازی دستم باشد که آن نزد من بهتر است از این که به مقدار یک وجب باشد! و در نزد من اگر در طف(8) کشته شوم بهتر از آن است که در حرم کشته شوم.(9)

و در روایت دیگری آمده است: عبداللّه بن زبیر به امام حسین(ع) گفت: به سوی مکه رهسپار شو و در حرم اقامت گزین. امام فرمود: این کار ناروائی است من آن را جائز نمی دانم. و اگر من بر تل اعفر(10) کشته شوم نزد من محبوبتر است از آنکه در مکّه کشته شوم.(11)

حضرت با همه ارادتی که به خانه خدا داشت برای حفظ احترام آن، با چشم گریان از آن خداحافظی کرد.

خداحافظ ای کعبه ای بزم یار خداحافظ ای بیت پروردگار
خداحافظ ای محفل اهل راز خداحافظ ای قبله ام در نماز
خداحافظ ای کوی مطلوب من خداحافظ ای بیت محبوب من
خداحافظ ای از تو دل منجلی خداحافظ ای زادگاه علی
خداحافظ ای سجده گاه بتول خداحافظ ای جای پای بتول
به خاک تو ای آرزوی همه بود جای پیشانی فاطمه
از این در برون با چه حالی رَوَم مبادا که با دست خالی روم
چه مُحرِم شدم با تو مَحرم شدم کنار تو از اشک زمزم شدم
خداحافظ ای خاک بیت الحرام خداحافظ ای حجر و رکن و مقام
اگر داشتم من در این بیت راز دلم جانب کربلا بود باز
آری با همه عشق و محبتی که به خانه خدا و اعمال حج داشت برای حفظ حرمت خانه خدا به سوی کربلا حرکت کرد.

به نام خدا

نوعاً وصیّت حاوی سفارشات مالی و یا عبادی است، امّا وصیّت امام حسین(ع) به برادرش محمد بن حنفیّه، از ویژگیها و زیبائیهای خاصی برخوردار است، چرا که هم مشتمل بر یک دوره اعتقادات و بیانگر اهداف مهم قیام او، و هم ردّ تهمتهایی است که ممکن است به او بزنند و هم درخواست کمک و یاری به صورت عزتمندانه از دیگران است.

این چیزی است که حسین بن علی به برادرش محمد بن حنفیّه وصیّت نموده است: «بدرستی که حسین گواهی می دهد بر وحدانیّت خدا و اینکه او شریک ندارد و محمد(ص) بنده و رسول اوست و حق را از جانب خدا آورده است، و بدرستی که بهشت و دوزخ حق است و روز قیامت خواهد آمد و شکی در آن نیست و خدای متعال مردگان را زنده خواهد کرد.

«امّا بعد فانّی لم اخرج اشراً ولابطراً و لامفسداً ولاظالماً و انّما خرجت لطلب الاصلاح فی امّةٍ جدّی(ص) ارید ان آمر بالمعروف و انهی عن المنکر و اسیر بسیرة جدّی و ابی علیّ بن ابی طالب(ع) فمن قبلنی بقبولٍ الحقّ فاللّه اولی بالحقّ و من ردّ علیّ هذا اصبر حتّی یقضی اللّه بینی و بین القوم بالحق و هو خیر الحاکمین؛ امّا بعد خروج من (بر یزید) برای ایجاد فتنه و فساد و یا برای سرگرمی و خودنمائی نیست بلکه خروج من برای اصلاح امور امّت جدّم رسول خدا(ص) است. من اراده کردم که امر به معروف و نهی از منکر نموده و از سیره جدّم و پدرم علی بن ابی طالب(ع) پیروی کنم، اگر کسی دعوت به حق را پذیرفت، پس خداوند سزاوارتر به قبول آن است و اگر کسی آن را نپذیرفت من صبر خواهم کرد تا خدای متعال میان من و این جماعت داوری کند و او بهترین حکم کنندگان است. و این وصیّت من است ای برادر به تو، و توفیقی نیست مگر با کمک خدا توکّل بر او می کنم و به سوی او انابه خواهم کرد…»(6)

در این وصیّت نامه حضرت اهداف خود را، اصلاح امّت، احیاء امر به معروف و نهی از منکر و زنده نگهداشتن سنّت پیامبر(ص) و علی(ع) می داند.

و این تهمت ها را رد می کند: 1ـ قیام برای فتنه و آشوب 2ـ قیام برای فساد و ستمگری 3ـ قیام برای سرگرمی و خودنمایی.

و در ابتدای وصیّت نامه اعتقاد به وحدانیّت خدا و رسالت پیامبر(ص) و معاد و بهشت و جهنم را بازگو می کند تا فردا اگر او را خارجی خواندند مردم بفهمند که این وصله به او نمی چسبد و این تهمت رسوا پا نمی گیرد.

به نام خدا

دوباره ماه ماتم جلوه گر شد به یاد خشک لبها دیده تر شد
چه غمبار است این ماه خدایی دل ماشد دوباره کربلایی
در ابتدا می خواستم عنوان مقاله را «زیبایی های عاشورا» بگذارم، چنان که برخی سخنرانی ها به همین نام برگزار شده است، و شاید مقالاتی نیز به این نام باشد که حقیر هنوز برخورد نکرده ام.

ولی جمله زیبا و تاریخی حضرت زینب(س) تصمیم را عوض کرد.

در مجلس ابن زیاد، آن گاه که آن ملعون نمک بر زخم زینب پاشید، آن بانو با آن آرامش خاص که از صبر و رضای قلبی او حکایت داشت فرمود: «ما رأیت الّا جمیلا؛(1) جز زیبایی چیزی ندیدم.» چرا که این جمله که خود از زیباترین هاست می رساند که کربلا و عاشورا، تمام حوادثش زیبا بود، لذا تصمیم گرفتم که لااقل به نظر خودم زیباترین های کربلا را منعکس کنم.

کربلا در سینه اش پنهان هزاران راز دارد هر زمان یک راز از اسرار خود ابراز دارد
کربلا دریای موّاجی است بی حدّ و کرانه موج عالم گیر او دستی به هر سو باز دارد
در دل هر قطره آبش دلنشین رازی نهفته است همره هر قطره خونش گوهر ممتاز دارد
قبر شش گوش حسین آنجاست کز شش سوی عالم خلق بر درگاه او دست نیاز دراز دارد
زیباترین انتخاب
یزید پس از درگذشت معاویه طی نامه ای به ولیدبن عتبه حاکم مدینه دستور داد که: حسین بن علی(ع) و عبداللّه بن زبیر را احضار کن و از آنها برای خلافت من بیعت بگیر، و اگر از بیعت سر پیچی کردند سر آنها را از بدن جدا و به دمشق برای من بفرست! و از مردم مدینه نیز بیعت بگیر و اگر کسی نپذیرفت حکمی را که بیان کردم درباره آنها اجرا کن!(2)

امام حسین در مقابل درخواست ولید مردانه فرمود: «هرگز با یزید بیعت نخواهم کرد؛ ما کنت ابایع لیزید» و در مقابل تهدیدات مروان مردانه ایستاد و با احضار نوزده نفر از یاران خویش او را به جای خود نشاند.(3)

و همین طور پیشنهاد محمّد حنفیّه را که گفته بود به یمن و یا به کوهها و بیابانها پناه ببرد نیز نپذیرفت و می فرمود: «یا اخی و اللّه لو لم یکن ملجأً ولا مأوی لما بایعت یزیدبن معاویة؛ ای برادر! حتی اگر در دنیا پناهگاهی نداشته باشم هرگز با یزیدبن معاویه بیعت نخواهم کرد.»

و سرانجام بعد از خواب دیدن پیامبر اکرم(ص) که فرمود: «خدا برای تو در بهشت مقام و منزلتی معیّن کرده است که جز با شهادت به آن مقام نخواهی رسید.»(4) و خداحافظی با قبر مادر در تاریکی شب، تصمیم حرکت به سوی مکه گرفت.

شب بود و سکوت مرگباری که مپرس او بود و چشم اشکباری که مپرس
می رفت و صدای شیون مادر او می گشت بلند از مزاری که مپرس(5)
و با این تصمیم و حرکت به سوی مکّه از آنجا به سمت کوفه و کربلا آغاز بزرگترین و زیباترین انقلاب و نهضت تاریخ بشری را رقم زد.